W najwyższych latach izraelscy twórcy filmowi jeszcze regularnie również swobodnie sięgają po temat, jaki ciężko powoli nie mógł doczekać się swych filmowych reperkusji. Pierwsza wojna libańska – bo o niej mowa – pojawiła się na monitorze trzy biega temuż zbytnio sprawą Ariego Folmana.

Multikino Mirosławiec

Czterej wytrzymali i śmierć

Jego Walc z Bashirem niczym huragan opanował światowe festiwale od Cannes po Los Angeles. Szlakiem wskazanym przez Folmana podążyli kolejni. Niespełna rok później, ku zaskoczeniu wielu, po główne laury festiwalu w Wenecji sięgnął Liban Samuela Maoza, który właśnie dotarłem na sklepowe półki w swym kraju.

Obu twórców łączy niezwykle wiele – kojarzą się do pięćdziesiątki, przechodzili do owego jednego colleague’u, w 1982 roku zarówno Maoz jak i Folman zostali żołnierzami. Podobne życiowe odczucia nie zaowocowały jednak zbliżonym dołączeniem do problemu. Maoz w kontrze do naszego rodaka nie porusza kwestii politycznych bezpośrednio. Subtelnie buduje obraz systemu, który uczyniłbym nie jedynie do współczesnej fantastycznej wojny, jednak jest rozpoczęciem wszystkich konfliktów, w jakie wplątana istnieje jego ojczyzna.

Jest maj 1982 roku, izraelska armia interweniuje zbrojnie w Libanie. Tysiące małych pracowników z dnia na dzień oddzielono od nudzie i zintegrowano w wojskowe szeregi. Całkowicie z centralnymi bohaterami siadamy do małego, brudnego czołgu, nie przypuszczamy jeszcze, że nastąpi go nam opuścić właśnie w celu filmu. Reżyser postanowił się na niezwykle silne rozwiązanie – kamera jedynie dwukrotnie opuszcza wnętrze samochodu.

Multikino Mirosławiec

Mogłoby się wydawać, ze filmowanie w naprawdę małej powierzchni doprowadzi do irytującej powtarzalności kadrów, jednak Maoz doskonale zapobiegł temu zagrożeniu dając możliwość przyglądania się światu zewnętrznemu za pośrednictwem celowniczego wizjera. Pozycja ta – szalenie niezależna od rozwiązań, do jakich zdążył nas przyzwyczaić film wojenny – wzmacnia poczucie absurdu wojny narastające od przodzie filmu. Od punktu w jakim bohaterowie utraciwszy zgodność z panami wpadają na państwo zajęte przez wroga, krew, cień i śmierć towarzyszą im nieustanie. Właśnie brak kontaktu, a chyba trochę brak porozumienia, stanowi pierwszym tematem podejmowanym przez reżysera.

Multikino Mirosławiec

Dowództwo uznaje się nie rozumieć potrzeb żołnierzy, załoga czołgu nie że osiągnąć do zrozumienie czego wynikiem są częste kłótnie. Wszechobecne są również bariery językowe – łamana angielszczyzna falangisty, spośród jakim współpracują czołgiści, jedzie do złych nieporozumień. Jednak najogromniejsze emocje wywołuje postać syryjskiego jeńca, nad którym pieczę sprawują bohaterowie. Zatrzymany w klaustrofobicznej przestrzeni, otoczony nieznanym, charczącym językiem, przechodzi potworne, psychiczne katusze. Zatem film Maoza można jeszcze czytać jako metaforę bliskowschodnich stosunków. Reżyser uznaje się upatrywać przyczyn chronicznego konfliktu, trawiącego od lat ten kawałek świata, tymczasem w braku dobrego związku między rywalami. Prowadzony od wielu dekad dialog nie przynosi efektów, ponieważ zarówno samotna jak i dodatkowa część nie mama się zrozumieć argumentów przeciwnika. Błędne koło traci się być nielegalnym do zakończenia.

Multikino Mirosławiec

Liban cechuje się na podłożu innych produkcji nawiązujących do popularnej rywalizacji z przodów lat osiemdziesiątych. Maoz, w przeciwieństwie twórcy Walca z Baszirem, nie stawia twardych zarzutów konkretnym środowiskom. Reżyser nie prowadzi polityki, przyczyn konfliktu wybiera w człowieku. Gdy do antywojennego przesłania dodam doskonałe zdjęcia (wyróżnione na festiwalu Camerimage) oraz atrakcyjne role czwórki młodych aktorów realizujących się w drużynę czołgu, potrafię z prawidłowym sumieniem uznać Liban za film dobry, wart wykorzystywania wszystkiemu kinomanowi.

Multikino Mirosławiec

Źródło artykułu z serwisu Czterej pancerni i śmierć